น่าน ลมหายใจของเมืองเก่า ในสายลมแห่งความเปลี่ยนแปลง
8 เม.ย. 58
แชร์
Facebook
X
LINE
คัดลอกลิงก์
ขณะที่นโยบายการพัฒนาและกระแสการท่องเที่ยว เปลี่ยนเมืองใหญ่ในภาคเหนืออย่างเชียงใหม่และปาย ให้กลายเป็นเมือง (ท่องเที่ยว) จนแทบไม่หลงเหลือวิถีดั้งเดิมของชุมชน แต่ “น่าน”กลับแตกต่างออกไป ในวันนี้น่านยังคงเป็นเมืองเล็กๆ ที่สงบงาม เปี่ยมด้วยเสน่ห์แห่งวิถีล้านนาอะไรคือปัจจัยที่ทำให้น่านยังคงดำรงเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชีวิตดั้งเดิม เป็นเมืองเก่าที่ยังมีชีวิตท่ามกลางความเจริญของสังคมสมัยใหม่น่านเป็นเมืองเล็กๆ ที่มีทิวทัศน์และธรรมชาติงดงาม มีประวัติศาสตร์ความเป็นมายาวนานในฐานะเมืองเก่าแก่แห่งอาณาจักรล้านนา มีวัฒนธรรมและประเพณีอันเป็นเอกลักษณ์ที่ยังคงได้รับการสืบทอดมาถึงปัจจุบัน ผู้คนดำเนินชีวิตเรียบง่าย มรดกทางวัฒนธรรมเหล่านี้คือต้นทุนสำคัญที่สร้างความเป็นชุมชนและการมีส่วนร่วมของคนเมืองน่าน ในการรับมือกับกระแสการท่องเที่ยวและการพัฒนาจากภายนอก จากบทเรียนของเพื่อนบ้านอย่างเมืองปายและเมืองเชียงใหม่ จนนำมาสู่การทำ “แผนที่ชุมชนเมืองเก่าน่าน” และการวางแผนการพัฒนาเมืองน่านบนวิถีการอนุรักษ์แผนที่ชุมชนเมืองเก่าน่าน จัดทำขึ้นด้วยกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน โดยการจัดเวทีสาธารณะระดมความคิดเห็นของชุมชน ตั้งแต่การให้ข้อมูล การระบุและประเมินคุณค่าความสำคัญของมรดกทางวัฒนธรรม จนกระทั่งได้แผนที่ชุมชนเมืองเก่าน่าน ครอบคลุม 7 พื้นที่ในตัวเมืองน่าน บอกเล่าเรื่องราวประวัติศาสตร์เมืองน่านตั้งแต่สมัยสร้างบ้านแปงเมือง และระบุข้อมูลสิ่งแวดล้อมทางวัฒนธรรมที่สำคัญในปัจจุบัน อาทิ เมืองโบราณ โบราณสถานสำคัญ สถาปัตยกรรมเด่นของเมืองน่าน (ศาสนสถาน คุ้ม เรือนพื้นถิ่น อาคารสาธารณะ เรือนแถว) ภูมิปัญญาท้องถิ่น วัฒนธรรมและวิถีชีวิต ตลอดจนภูมิทัศน์ทางธรรมชาติและวัฒนธรรม ซึ่งเป็นฐานข้อมูลสำคัญที่ทำให้คนเมืองน่านรู้และตระหนักถึงคุณค่าของมรดกทางวัฒนธรรม อันเป็นทุนทางสังคมของชุมชนเมืองน่าน แล้วนำมากำหนดแนวทางการอนุรักษ์ และการพัฒนาพื้นที่เมืองเก่าน่านอย่างสอดคล้องกับความต้องการของชุมชนการอนุรักษ์คุ้ม (เจ้านาย) และเรือนโบราณ ในลักษณ์ของเมืองเก่าที่ยังมีชีวิต เจ้าของบ้านยังคงอาศัยอยู่ในบ้านเรือนโบราณ แต่ดูแลและบูรณะบนแนวทางของการอนุรักษ์ แล้วเปิดบ้านให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยว จัดกิจกรรมเชิงวัฒนธรรมในบริเวณบ้าน มีการสะสมผ้าทอที่เป็นพื้นเมืองน่านให้ผู้มาเยือนได้ชื่นชมการทำพิพิธภัณฑ์ชุมชนบ้านพระเกิด จากของเก่าที่ชาวบ้านนำมา เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้มรดกทางวัฒนธรมของชุมชน การตัดดอกตอกลายพื้นเมืองน่านทำตุง โดยกลุ่มของผู้สูงอายุในชุมชนบ้านพระเกิด เพื่อสืบสานภูมิปัญญาพื้นเมืองน่าน และยังเป็นการสร้างรายได้ให้กับชุมชน การฟื้นฟูและสืบสานงานพุทธศิลป์แบบน่าน โดยมีวัดเป็นศูนย์กลางและศูนย์รวมจิตใจ เช่น วัดสวนหอม ที่โดดเด่นเรื่องการแกะสลักหัวเรือเพื่อใช้ในประเพณีแข่งเรือ การสอนการตีกลองบูชาให้กับเยาวชน และวัดแสงดาว ที่โดดเด่นเรื่องศาลาไม้และการแกะสลักพระพุทธรูปไม้ การจัดถนนคนเดิน บริเวณหน้าวัดหัวเวียงใต้ในคืนวันเสาร์ ซึ่งบริหารจัดการโดยชาวบ้านในชุมชนการดำรงเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชีวิตเมืองเก่าน่าน ท่ามกลางกระแสลมแห่งการพัฒนา สะท้อนให้เห็นพลังการมีส่วนร่วมของชุมชนคนเมืองน่าน ในการบริหารจัดการมรดกทางวัฒนธรรมท้องถิ่น และการกำหนดทิศทางการอนุรักษ์และพัฒนาพื้นที่ที่มีคุณค่าของตนอย่างยั่งยืน ซึ่งจะเป็นฐานทุนสำคัญในการรับมือกับความเปลี่ยนแปลงที่จะเข้ามา และต้นแบบแห่งแรงบันดาลใจให้ชุมชนอื่นๆ ต่อไป ติดตามชมรายการเมืองดลใจ ตอน น่าน ลมหายใจของเมืองเก่า ในสายลมแห่งความเปลี่ยนแปลง วันพุธที่ 8 เมษายน 2558 เวลา 22.35 - 23.30 น.ทางไทยพีบีเอส หรือรับชมผ่านทีวีออนไลน์ทาง www.thaipbs.or.th/live
น่าน ลมหายใจของเมืองเก่า ในสายลมแห่งความเปลี่ยนแปลง
8 เม.ย. 58
แชร์
Facebook
X
LINE
คัดลอกลิงก์
ขณะที่นโยบายการพัฒนาและกระแสการท่องเที่ยว เปลี่ยนเมืองใหญ่ในภาคเหนืออย่างเชียงใหม่และปาย ให้กลายเป็นเมือง (ท่องเที่ยว) จนแทบไม่หลงเหลือวิถีดั้งเดิมของชุมชน แต่ “น่าน”กลับแตกต่างออกไป ในวันนี้น่านยังคงเป็นเมืองเล็กๆ ที่สงบงาม เปี่ยมด้วยเสน่ห์แห่งวิถีล้านนาอะไรคือปัจจัยที่ทำให้น่านยังคงดำรงเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชีวิตดั้งเดิม เป็นเมืองเก่าที่ยังมีชีวิตท่ามกลางความเจริญของสังคมสมัยใหม่น่านเป็นเมืองเล็กๆ ที่มีทิวทัศน์และธรรมชาติงดงาม มีประวัติศาสตร์ความเป็นมายาวนานในฐานะเมืองเก่าแก่แห่งอาณาจักรล้านนา มีวัฒนธรรมและประเพณีอันเป็นเอกลักษณ์ที่ยังคงได้รับการสืบทอดมาถึงปัจจุบัน ผู้คนดำเนินชีวิตเรียบง่าย มรดกทางวัฒนธรรมเหล่านี้คือต้นทุนสำคัญที่สร้างความเป็นชุมชนและการมีส่วนร่วมของคนเมืองน่าน ในการรับมือกับกระแสการท่องเที่ยวและการพัฒนาจากภายนอก จากบทเรียนของเพื่อนบ้านอย่างเมืองปายและเมืองเชียงใหม่ จนนำมาสู่การทำ “แผนที่ชุมชนเมืองเก่าน่าน” และการวางแผนการพัฒนาเมืองน่านบนวิถีการอนุรักษ์แผนที่ชุมชนเมืองเก่าน่าน จัดทำขึ้นด้วยกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน โดยการจัดเวทีสาธารณะระดมความคิดเห็นของชุมชน ตั้งแต่การให้ข้อมูล การระบุและประเมินคุณค่าความสำคัญของมรดกทางวัฒนธรรม จนกระทั่งได้แผนที่ชุมชนเมืองเก่าน่าน ครอบคลุม 7 พื้นที่ในตัวเมืองน่าน บอกเล่าเรื่องราวประวัติศาสตร์เมืองน่านตั้งแต่สมัยสร้างบ้านแปงเมือง และระบุข้อมูลสิ่งแวดล้อมทางวัฒนธรรมที่สำคัญในปัจจุบัน อาทิ เมืองโบราณ โบราณสถานสำคัญ สถาปัตยกรรมเด่นของเมืองน่าน (ศาสนสถาน คุ้ม เรือนพื้นถิ่น อาคารสาธารณะ เรือนแถว) ภูมิปัญญาท้องถิ่น วัฒนธรรมและวิถีชีวิต ตลอดจนภูมิทัศน์ทางธรรมชาติและวัฒนธรรม ซึ่งเป็นฐานข้อมูลสำคัญที่ทำให้คนเมืองน่านรู้และตระหนักถึงคุณค่าของมรดกทางวัฒนธรรม อันเป็นทุนทางสังคมของชุมชนเมืองน่าน แล้วนำมากำหนดแนวทางการอนุรักษ์ และการพัฒนาพื้นที่เมืองเก่าน่านอย่างสอดคล้องกับความต้องการของชุมชนการอนุรักษ์คุ้ม (เจ้านาย) และเรือนโบราณ ในลักษณ์ของเมืองเก่าที่ยังมีชีวิต เจ้าของบ้านยังคงอาศัยอยู่ในบ้านเรือนโบราณ แต่ดูแลและบูรณะบนแนวทางของการอนุรักษ์ แล้วเปิดบ้านให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยว จัดกิจกรรมเชิงวัฒนธรรมในบริเวณบ้าน มีการสะสมผ้าทอที่เป็นพื้นเมืองน่านให้ผู้มาเยือนได้ชื่นชมการทำพิพิธภัณฑ์ชุมชนบ้านพระเกิด จากของเก่าที่ชาวบ้านนำมา เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้มรดกทางวัฒนธรมของชุมชน การตัดดอกตอกลายพื้นเมืองน่านทำตุง โดยกลุ่มของผู้สูงอายุในชุมชนบ้านพระเกิด เพื่อสืบสานภูมิปัญญาพื้นเมืองน่าน และยังเป็นการสร้างรายได้ให้กับชุมชน การฟื้นฟูและสืบสานงานพุทธศิลป์แบบน่าน โดยมีวัดเป็นศูนย์กลางและศูนย์รวมจิตใจ เช่น วัดสวนหอม ที่โดดเด่นเรื่องการแกะสลักหัวเรือเพื่อใช้ในประเพณีแข่งเรือ การสอนการตีกลองบูชาให้กับเยาวชน และวัดแสงดาว ที่โดดเด่นเรื่องศาลาไม้และการแกะสลักพระพุทธรูปไม้ การจัดถนนคนเดิน บริเวณหน้าวัดหัวเวียงใต้ในคืนวันเสาร์ ซึ่งบริหารจัดการโดยชาวบ้านในชุมชนการดำรงเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชีวิตเมืองเก่าน่าน ท่ามกลางกระแสลมแห่งการพัฒนา สะท้อนให้เห็นพลังการมีส่วนร่วมของชุมชนคนเมืองน่าน ในการบริหารจัดการมรดกทางวัฒนธรรมท้องถิ่น และการกำหนดทิศทางการอนุรักษ์และพัฒนาพื้นที่ที่มีคุณค่าของตนอย่างยั่งยืน ซึ่งจะเป็นฐานทุนสำคัญในการรับมือกับความเปลี่ยนแปลงที่จะเข้ามา และต้นแบบแห่งแรงบันดาลใจให้ชุมชนอื่นๆ ต่อไป ติดตามชมรายการเมืองดลใจ ตอน น่าน ลมหายใจของเมืองเก่า ในสายลมแห่งความเปลี่ยนแปลง วันพุธที่ 8 เมษายน 2558 เวลา 22.35 - 23.30 น.ทางไทยพีบีเอส หรือรับชมผ่านทีวีออนไลน์ทาง www.thaipbs.or.th/live
