สมเด็จพระมหาธีรราชเจ้า “พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว”

 พระมหากษัตริย์แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์ ผู้เปี่ยมไปด้วยพระอัจฉริยภาพในด้านอักษรศาสตร์ และพระปรีชาสามารถด้านการทหาร  พระราชกรณียกิจในด้านการศึกษา การสาธารณสุข และศิลปวัฒนธรรม ล้วนเป็นคุณประโยชน์แก่ประชาชน และประเทศนานัปการ   ตลอด ๑๕ ปีแห่งรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเห็นความสำคัญของศิลปวัฒนธรรมของไทย ทั้งด้านสถาปัตยกรรม ศิลปกรรม และนาฏยดุริยางคศิลป์ ทรงเอาพระทัยใส่ในการธำรงรักษามรดกทางวัฒนธรรมของชาติ เช่นเดียวกับที่ทรงใฝ่พระทัย...

“เสนีย์ เสาวพงศ์” นักเดินทาง ผู้ฝากรอยหมึก ไว้บนผืนแผ่นดิน

 จากผลงานที่เป็นเสมือนหลักหมุดแห่ง ยุคสมัย สู่แรงบันดาลใจของนักคิด นักเขียนรุ่นใหม่ เขาคือนักเดินทางที่ ”จาริก” สู่โลกกว้าง แล้ว “จารึก” วรรณกรรมไว้ให้คนรุ่นหลังได้เรียนรู้ ไม่ใช่เพียงระยะทางให้เดินตาม หากแต่เป็นประสบการณ์ และความคิดอันทรงคุณค่าที่มุ่งสร้างสรรค์และจรรโลงสังคม เส้นทางชีวิตของนักเดินทาง ที่ไม่ใช่เพียงมุ่งเดินหน้าไปให้ถึงจุดหมาย หากแต่ใจความสำคัญนั้นอยู่ในระหว่างทางทุกย่างก้าว ที่มุ่งจรรโลงจิตวิญญาณของมนุษย์และสร้างสรรค์สังคมด้วยตัว...

ประกิต (จิตร) บัวบุศย์ เพชรแกร่งแห่งวงการศิลปะ

 ศาสตราจารย์ (พิเศษ) ประกิต (จิตร) บัวบุศย์ ศิลปินอิมเพรสชั่นนิสต์คนแรกของประเทศไทย และอาจารย์ใหญ่แห่งเพาะช่าง ผู้อุทิศร่างกายและสติปัญญาสร้างสรรค์งานศิลปะ และงานวิชาการตลอดระยะเวลากว่า ๗๐ ปี จนเป็นที่ยอมรับทั้งในและต่างประเทศ โดยท่านยังเป็นทั้งนักวิชาการ สถาปนิก และนักประวัติศาสตร์ คนสำคัญ  ตามวันเวลาที่ล่วงผ่าน แม้มือของท่านจะสั่นไหว แต่ศาสตราจารย์ (พิเศษ) ประกิต บัวบุศย์ กลับมองว่า เป็นอาการของสังขารที่เหมาะกับการเขียนภาพอิมเพรสชั่นนิสม์ที่สุด...

“รศ.ดร.ภิญโญ สุวรรณคีรี” อาจารย์ใหญ่แห่งไทยสถาปัตย์

 รองศาสตราจารย์ ดอกเตอร์ ภิญโญ สุวรรณคีรี สถาปนิกคนสำคัญที่สุดคนหนึ่งแห่งวงการสถาปัตยกรรมไทย ผู้ศึกษาและรังสรรค์ผลงานสถาปัตยกรรมและสถาปัตยศิลป์แบบไทยมาเป็นเวลายาวนาน สถาปนิกผู้อุทิศตนให้แก่งานสถาปัตยกรรมไทย รับใช้ศาสนาและสังคมด้วยศิลปกรรม การออกแบบสถาปัตยกรรมไทยของรองศาสตราจารย์ ดร.ภิญโญ สุวรรณคีรีนั้น ท่านได้เปรียบเทียบกับบทร้อยกรองของไทย เช่น โคลง ฉันท์ กาพย์ กลอน ซึ่งจะมีฉันทลักษณ์เป็นแม่แบบของจังหวะและลีลาเพื่อความไพเราะ สถาปัตยกรรมไทยประเพณี...

“ศาสตราจารย์เกียรติคุณ ชลูด นิ่มเสมอ” เสาหลักการศึกษา และการสร้างสรรค์ศิลปะร่วมสมัยของไทย

 “ศิลปะคือสิ่งที่แสดงออกซึ่งแก่นแท้ของความเป็นมนุษย์ และความเป็นมนุษย์คือความดีที่สามารถแสดงออกได้ด้วยความงาม” ศาสตราจารย์เกียรติคุณชลูด นิ่มเสมอ ศิลปินผู้บุกเบิก และสร้างคุณูปการทางศิลปะไว้อย่างมากมาย ในวงการศิลปะยกย่องท่านเป็นเสมือนหนึ่งเสาหลักทางด้านการศึกษา และการสร้างสรรค์ศิลปะร่วมสมัยของไทย ทั้งงานจิตรกรรม ประติมากรรม และภาพพิมพ์ ท่านเป็นผู้สร้างสรรค์งานศิลปะช่วงรอยต่อระหว่างยุคเก่ากับยุคใหม่ของวงการศิลปะสมัยใหม่ของไทย ศิลปินผู้เป็นทั้งผู้ส...

“สุรพล โทณะวณิก” ผู้พลิกชีวิตด้วยบทเพลง

 กว่าห้าทศวรรษบนถนนสายดนตรีของสุรพล โทณะวณิก บทเพลงหลากหลายท่วงทำนองถูกร้อยเรียงถ่ายทอดออกมา ด้วยลีลาภาษาอันไพเราะงดงาม ในแง่ปรัชญาชีวิต การสร้างความหวังกำลังใจ และความรัก ความผูกพันของมนุษย์ จนหลายต่อหลายเพลงขึ้นทำเนียบเพลงอมตะ โดยกลั่นกรองบทเพลงออกมาจากประสบการณ์ชีวิตที่โลดโผน ดิ้นรน และสมบุกสมบันของตนเอง ชายหนุ่มผู้ที่ไม่สามารถแม้จะอ่านโน้ตเพลง หรือ เล่นดนตรีได้ จากเด็กเร่ร่อน หาเช้ากินค่ำ แต่ด้วยความมุมานะ ไม่ยอมแพ้แก่โชคชะตา  ทำให้เขาพิสูจน์...

“หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล” นักการศึกษาดีเด่นของโลก

 นักการศึกษา นักเขียน นักคิด นักคณิตศาสตร์ บุรุษทรงคุณค่า ผู้ใช้ชีวิตสนองคุณแผ่นดินเกิดยาวนานถึง ๕ แผ่นดินผลงานของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล ทั้งที่ประพันธ์ด้วยร้อยแก้วและร้อยกรอง ล้วนมีคุณค่าต่อการดำรงชีวิตของคนทุกยุคทุกสมัย มีมากทั้งด้านปริมาณและเปี่ยมด้วยคุณภาพ หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล เป็นปูชนียบุคคลซึ่งทำคุณประโยชน์แก่ประเทศชาติเป็นอเนกประการ มีบทบาทสำคัญยิ่งในด้านการส่งเสริมวรรณศิลป์ และสร้างสรรค์ผลงานเพื่อความเจริญก้าวหน้าในวงการศึกษาของชาติไทย ติ...

ประยูร ยมเยี่ยม...แม่ครูเพลงพื้นบ้านคนสำคัญของแผ่นดิน ศิลปินของประชาชน

  “ประยูร ยมเยี่ยม” ศิลปินผู้มีความสามารถโดดเด่นด้านศิลปะเพลงพื้นบ้าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งการแสดงลำตัด และยังมีความสามารถในเพลงพื้นบ้านอื่นๆ ศิลปินผู้มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ และสืบทอดศิลปะการแสดงพื้นบ้านให้ยืนยาวได้อย่างน่าภาคภูมิใจ  “ประยูร ยมเยี่ยม” ศิลปินผู้ปลุกกระแสความนิยมลำตัดให้เกิดขึ้นอย่างกว้างขวางทั่วทั้งในประเทศและต่างประเทศ แม่เพลงผู้อุทิศทั้งกายและใจของให้แก่การอนุรักษ์และสืบสานเพลงพื้นบ้านทุกชนิดให้ตกทอดไปสู่คนรุ่นหลัง เพื่อที่มรดกท...

“ผ่องศรี วรนุช” ราชินีลูกทุ่งไทย

 “ ผ่องศรี วรนุช”  เมื่อเอ่ยชื่อนี้ คนไทยย่อมนึกถึงเสียงร้องกังวานหวานใส ด้วยน้ำเสียงอันเป็นอัตลักษณ์เฉพาะตัว  สาวน้อยเสียงใสจากเรือนแพริมแม่น้ำเจ้าพระยา สู่แสงสีตระการตาบนเวทีการแสดง โลดแล่นในวงการเพลงลูกทุ่ง จนก้าวขึ้นสู่ตำแหน่งราชินีลูกทุ่งไทย  และได้รับความรัก ความนับถือ จนหลายคนในวงการมักจะเรียกเธอว่า  “แม่” “ผ่องศรี วรนุช”  ได้รับการขนานนามว่าเป็นศิลปินเพลง ราชีนีลูกทุ่งไทย สร้างสรรค์ความสุนทรีย์ในสาขาศิลปะการแสดงนักร้องลูกทุ่ง มาเนิ่นนาน เ...

“ดร.กมล ทัศนาญชลี” ศิลปินสองซีกโลก

 “กมล ทัศนาญชลี”  ศิลปินผู้ประสบความสำเร็จอย่างยิ่งในการใช้ชีวิต และประสบความสำเร็จอย่างที่สุดในโลกศิลปะ  ศิลปินผู้มีบทบาทสำคัญยิ่งในการพัฒนาเผยแพร่ศิลปะร่วมสมัยของไทยไปสู่โลกสากล มอบความรู้และแบ่งปันโอกาสให้แก่ศิลปินรุ่นหลังให้เติบโตในโลกศิลปะ        ด้วยศิลปะไทยในตนเองที่หยั่งลึกเป็นรากแก้ว และวิสัยทัศน์ก้าวไกลสู่โลกตะวันตก ทำให้ “กมล ทัศนาญชลี” ศิลปินสองซีกโลกผู้นี้ สามารถสร้างสรรค์งานศิลป์ที่ผู้ทรงคุณวุฒิทางศิลปะหลายท่านให้ความเห็นว่า เป็นการ...

ท่านผู้หญิงพวงร้อย อภัยวงศ์” คีตศิลปินสตรี นักประพันธ์เพลงไทยสากลคนสำคัญของไทย

 “ดนตรี คือ ความงดงาม และช่วยยกระดับจิตใจให้คนมีความรู้ คุณธรรม และความสุข อยู่ที่บ้านต้องมีเสียงดนตรีตลอดเวลา ไม่เล่นดนตรีก็จะเปิดเทปไปเรื่อยๆ เพราะชีวิตนี้ขาดดนตรีไม่ได้ ดนตรี คือ ชีวิต” ท่านผู้หญิงพวงร้อย อภัยวงศ์ คีตศิลปินสตรี นักประพันธ์เพลงไทยสากลคนแรกของไทย ถือเป็นหนึ่งในผู้รังสรรค์สารอันล้ำค่าทางดนตรีที่ใช้ท่วงทำนองบอกเล่าความหมาย อารมณ์ และอุดมการณ์  ทอดผ่านจากวันวานจนถึงวันนี้ ผลงานการประพันธ์ทำนอง ๑๒๔ เพลง ของท่านผู้หญิงพวงร้อย อภัยวงศ...

“อุชเชนี” กวีหญิงผู้เจียระไนเพชรแห่งภาษา

  “อุชเชนี” หรือ อาจารย์ประคิณ ชุมสาย ณ อยุธยา  เป็นกวีที่มีความเข้าใจในสมบัติวรรณศิลป์ของไทย ซึ่งเห็นความเสนาะเพริศแพร้วของเสียงลำนำ จังหวะในกวีนิพนธ์ ด้วยการนำวรรณศิลป์ ตามขนบนิยมมาใช้เป็นเครื่องมือสื่อสารสร้างสรรค์กวีนิพนธ์ที่มุ่งสร้างสรรค์ชีวิตที่ดีงาม มุ่งให้ความหวัง ให้พลัง ปลอบประโลมให้ผู้อ่านมีกำลังใจต่อสู้ชีวิต มุ่งสร้างศรัทธาในพลังแห่งอุดมคติของมนุษย์ว่าจะเป็นจุดเริ่มต้นของการสร้างโลกนี้ให้สงบงดงาม ผลการสร้างสรรค์กวีนิพนธ์ที่ปรากฏแสดงให...

“ส่องชาติ ชื่นศิริ” อัจฉริยะศิลปินนาฏศิลป์ไทย

 ทุกท่วงทำนองของชีวิต  ทุกท่วงท่าการร่ายรำ ทุกถ้อยคำแห่งบทกวี ทุกเสียงดนตรีจากวงปี่พาทย์ ของศาสตร์และศิลป์แห่งนาฏศิลป์ ล้วนเกี่ยวพันเป็นหนึ่งเดียวกับชีวิตของบรมครูแห่งนาฏศิลปินนาม ส่องชาติ ชื่นศิริ การได้ถ่ายทอดความรู้ทางด้านนาฏศิลป์สู่คนที่รักและสนใจอย่างจริงจัง คือความสุขของท่าน ซึ่งหมายถึงการสืบทอดมรดกทางวัฒนธรรมจากมือสู่มือ  จากอดีตสู่ปัจจุบัน ได้สำเร็จสมปรารถนา อันถือว่าเป็นหน้าที่ “แม่และครู” ได้จบสมบูรณ์อย่างงดงาม สมคำว่า “อัจฉริยะศิลปินนา...

พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว มหาเจษฎาบดินทร์แผ่นดินสยาม

 “การงานสิ่งใดของเขาที่ดี ควรจะเรียนร่ำเอาไว้ ก็เอาอย่างเขาแต่อย่าให้นับถือเลื่อมใสไปทีเดียว”          ท่ามกลางสภาพสังคมที่เปลี่ยนแปลงเมื่อความเจริญและวิทยาการต่างชาติถาโถมเข้ามายังสยาม พระราชดำรัสนี้จึงสะท้อนพระวิสัยทัศน์อันกว้างไกลที่รู้เท่าทันพิษภัยที่แฝงมาของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว พระมหากษัตริย์ลำดับที่ 3 แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์            พระมหากษัตริย์ผู้เปี่ยมไปด้วยทศพิธราชธรรม ทรงเป็นทั้งนักการทหาร นักปกครอง พ่อค้าพาณิชย์ และท...

“เอื้อ สุนทรสนาน” ขุนพลเพลงแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ คีตศิลปิน 4 แผ่นดิน

  วงดนตรีสุนทราภรณ์ ถือกันว่าเป็นต้นแบบของเพลงไทยสากลที่นำเอาเพลงสากลมาประยุกต์กับเพลงพื้นบ้าน เพลงไทยเดิม และรังสรรค์เป็นบทเพลงอมตะ ที่คนไทยรู้จักกันดี หลายร้อยหลายพันบทเพลงที่เอื้อ สุนทรสนาน  ประพันธ์ขึ้นมานั้นล้วนเต็มไปด้วยวิญญาณและความรู้สึกที่ถ่ายทอดจากชีวิตแท้ๆ เพราะได้ผ่านประสบการณ์จริงของชีวิตมาแล้วอย่างลึกซึ้งทุกรสชาติ โดยใช้ความรู้ความสามารถทางดนตรีบอกเล่าผ่านบทเพลง  “เอื้อ สุนทรสนาน” ผู้รังสรรค์เพลงอมตะแห่งสุนทราภรณ์ คือ บุรุษผู้เป็นอั...

“สุดจิตต์ ดุริยประณีต” ครูเพลงผู้สืบสานคีตศิลป์ไทย

 “ข้าพเจ้ามีความตั้งใจว่าจะอนุรักษ์ดนตรีไทย และขับร้องนี้ไว้จนกว่าจะหมดลมหายใจ” จากก้าวเล็กๆ ในการรับหน้าที่เป็นนักร้องให้แก่วงปี่พาทย์ ในนามศิษย์บ้านบางลำพู กลับกลายเป็นก้าวสำคัญที่ทำให้สุดจิตต์ ดุริยประณีต หลงใหลในเสน่ห์ของเพลงไทย และไม่ลังเลที่จะมุมานะก้าวสู่ถนนสายนี้เพื่อสืบสานตำนานเพลงไทยต่อไป       ไม่เพียงแต่อัจฉริยภาพทางด้านขับร้องและดนตรีไทย ที่ได้รับการยกย่องว่าเป็นเพชรประดับวงการดนตรีไทย ทว่าอีกบทบาทหนึ่งที่สำคัญของครูสุดจิตต์  คือ การ...

"ประดิษฐ์ ยุวะพุกกะ" ผู้รังสรรค์ สืบสาน ศิลปะสถาปัตยกรรมไทย

 ศิลปะมีทั้งความงาม ความจริง เป็นสิ่งจรรโลงจิตใจ และกลมกลืนเป็นหนึ่งเดียวกับชีวิตและธรรมชาติ ในทำนองเดียวกัน สถาปัตยกรรมก็ผสานชีวิตและศิลปะเข้าไว้ด้วยกันอย่างวิจิตรบรรจง เฉกเช่นผลงานด้านศิลปะสถาปัตยกรรมไทยของ "ประดิษฐ์ ยุวะพุกกะ"  ผู้สร้างสรรค์และสืบสาน สถาปัตยกรรมไทยแบบประเพณีอันงดงามควรค่าแก่การยกย่องเป็นศิลปินผู้ยิ่งใหญ่คนหนึ่งแห่งสยาม "ประดิษฐ์ ยุวะพุกกะ" ได้สืบต่อเอกลักษณ์ของวัฒนธรรมประเพณีไทย จนเป็นที่ยอมรับทั้งในแวดวงสถาปัตยกรรมแบบประเพณีว...

“นายรงภักดี คนสานตำนานยักษ์” ครูผู้ถ่ายทอดท่ารำองค์พระพิราพ

 “โขน” นาฏยศาสตร์ชั้นสูงที่รวมศิลปะหลายแขนงเข้าด้วยกัน แต่คงมีน้อยคนที่จะรู้ว่า ครั้งหนึ่ง ท่ารำที่สำคัญที่สุดในทางนาฏศิลป์เกือบจะสูญหายไปจากโลกนี้แล้ว หากไม่มีชายที่ชื่อว่า “นายรงภักดี” ท่านคือศิลปินเพียงผู้เดียวที่ได้รับการถ่ายทอดท่ารำเพลงหน้าพาทย์สูงสุด ซึ่งถือเป็นท่ารำศักดิ์สิทธิ์ในทางนาฏศิลป์ นั่นคือ “ท่ารำเพลงหน้าพาทย์องค์พระพิราพเต็มองค์” การเรียนรำองค์พระพิราพนั้นมีกฎเกณฑ์อย่างเคร่งครัด เพราะถือว่าทั้งการบรรเลงและการร่ายรำพระพิราพเต็มองค์...

“พลอากาศตรี อาวุธ เงินชูกลิ่น” สถาปนิกเอกสถาปัตยกรรมไทย

 ด้วยผลงานมากมายที่ปรากฏ หากมีใครที่นึกถึงพลอากาศตรีอาวุธ เงินชูกลิ่น คงไม่แปลกนักที่เขาเหล่านั้นมักจะจินตนาการถึงท่านในฐานะของสถาปนิกผู้สร้างสรรค์ความยิ่งใหญ่ สง่างาม และความหรูหราอันเรืองรองแห่งงานสถาปัตยกรรมไทย กว่า ๒๐ ปี ที่พลอากาศตรีอาวุธ เงินชูกลิ่น สร้างสรรค์ผลงานสถาปัตยกรรมไทยอันทรงคุณค่าเป็นจำนวนมาก และผลงานเหล่านั้นล้วนถ่ายทอดคุณลักษณะที่แสดงถึงความเป็นเอกลักษณ์โดดเด่นในงานสถาปัตยกรรมไทย ที่ได้สืบสานสร้างสรรค์ให้ปรากฏแก่สาธารณชน อันเป็น...

ทองมาก จันทะลือ : หมอลำถูทาสู่รัฐสภาไทย

 "ทองมาก จันทะลือ"  ศิลปินหมอลำผู้ยิ่งใหญ่แห่งเมืองอุบล ผู้สืบสานวัฒนธรรมแห่งอีสานที่ทรงอิทธิพลยิ่ง โดยใช้ความสามารถในการร้องเพลงลำ และการฟ้อนรำเป็นสื่อ ซึ่งคร่ำหวอดอยู่ในวงการวาดลำมาหลายสิบปี  ผู้คนทั่วไปรู้จักและเรียกขานกันในสมญานามว่า "หมอลำถูทา"  "ทองมาก จันทะลือ" มีการลำที่เป็นเอกลักษณ์ คือท่วงท่าการฟ้อนงดงาม เสียงร้องทุ้มนุ่มไพเราะชวนฟัง มีไหวพริบปฏิภาณในการต่อกลอน  โดยเฉพาะพรสวรรค์ประการหนึ่งที่ทองมากมีเป็นพิเศษกว่าหมอลำทั่วไป คือการด้นกลอ...